Những cây nguy hiểm chứa chất độc có chỉ trong lá?hoặc thân, hoặc rễ…, trong khi có những cây khác thì bất cứ phần nào của cây cũng có độc tính. Nhưng không phải tất cả những cây có chất độc đều vô dụng vì người ta có thể dùng những phần hoặc một vài phần của các cây để bào chế thuốc men trị bịnh cho con người.
Tài liệu này giúp tìm hiểu những cây cỏ mọc hay trồng xung quanh chúng ta, nhận diện, hay nhận dạng được những cây có chất độc. Chúng ta sẽ rất thích thú với những vẻ đẹp của muôn loài cỏ cây, mọc thiên nhiên hay trồng trong nhà, mà không lo lắng gì cả.
THẢO MỘC GÂY NGỨA
Nếu chúng ta hỏi những người bạn về một cây độc, rất có thể các bạn ấy trả lời "cây Ivy độc" hay "cây Sồi độc" (poison oak). Chất nhựa bên trong những cây này chứa một chất độc gọi là urushiol. Nếu ngọn lá bị bẻ hay ngọn chồi bị gãy sẽ ứa ra chất nhựa, nếu đụng vào sẽ làm cho da bị đỏ và gây cho ta cảm giác như đang bị cháy bỏng. Sau đó, da nổi lên những cục đỏ, làm cho da ngứa kinh khủng. Nếu bạn gãi những cục đỏ, tức thì những mãng đỏ tựa mày đay lộ ra và gây nên nhiễm trùng.
Chất urushiol rất mạnh đến nỗi chỉ cần một giọt nhỏ nhựa cây cũng đủ làm phiền hà cho hàng trăm người. Tay bạn có thể làm lây lan đến những phần khác trên cơ thể. Chó hay mèo chui qua lổ hỗng bụi ivy hoặc chạm vào áo quần hay vật dụng chạm vào cây có thể làm cho da nổi mụn đỏ.
Poison Ivy [Toxicodendron radicans] Dây Ivy độc. Ðây là loài ivy mọc thấp hay bò dọc theo mép đường, trong rừng có bóng im, trên đụn cát, trong công viên, và đàng sau vườn. Lá gồm ba lá đơn. Cây có hoa nhỏ màu trắng trắng và hơi xanh nhạt, còn trái thì hình dạng
giống như trái dâu màu vàng nhạt treo lủng lẳng từng cụm.
Về mùa thu, lá trở màu đỏ, vàng kim hay vàng da cam.
Poison Oak Loài Sồi độc này, nếu mọc ở vùng duyên hải phía tây thì có tên khoa học [Toxicodendron diversilobum] , nếu mọc ở vùng đông nam thì có tên [Toxicodendron toxicarium]. Sồi độc thường mọc gần cây Ivy độc.
Sồi độc mọc ở phía đông Hoa Kỳ rất giống Ivy độc, chỉ khác ở dưới phiến lá thì có một lớp lông tơ mềm trông có vẻ mượt mà. Còn Sồi mọc ở phía tây cũng giống như Ivy độc chỉ khác các lá đơn thì to hơn. Sồi độc có hoa nhỏ, xanh vàng nhạt và trái nhỏ màu vàng kem giống như trái của ivy độc. Lá đổi màu đỏ đậm về mùa thu.
Poison Sumac [Toxicodendron vernix]
Bụi Sumac độc. Hình dáng giống như cây nhỏ thấp hay lùm bụi. Sumac độc mọc gần những con suối, trong vũng nước hay trong vũng bùn ở phía đông Hoa Kỳ. Lá gồm có từ năm đến mười ba lá đơn. Cây Sumac độc có hoa nhỏ màu trắng nhạt, sau đó trở thành trái tròn cũng màu trắng mọc thành chùm. Còn loài Sumac không độc (non-poisonous sumacs) thì trái màu đỏ. Về mùa thu, lá Sumac độc đổi màu đỏ sáng.
Dùng thuốc mỡ (ointment) hay thuốc nước có mùi thơm (lotion) mua ở các hiệu thuốc để làm giãm ngứa. Nhưng nếu bị nổi mụn đỏ nhiều quá thì nên đi bác sĩ.
Lưu ý: Ðừng bao giờ đốt cây ivy độc, cây sồi độc hay cây sumac độc vì chất nhựa bị cháy sẽ bốc vào trong không khí làm cho mắt và phổi nhiễm độc.
HOA THÌ ÐẸP MÀ CÂY LẠI ÐỘC
Vào mùa xuân, những loài hoa như: azaleas, rhododendrons, daffodils, and hyacinths phát hoa. Những bụi cây: Morning glories, Daphne, và bụi Yew mọc cạnh nhau. Cây hoa Lily nở rộ dưới tàng cây Sồi (oak) và cây Horse chestnut. Về mùa hè, bụi Oleander lại cho hoa phủ thành màu đỏ, cây Ðậu Castor che phủ một góc vườn trống, và những luống Foxglove và Delphinium cũng tràn đầy hoa. Vào cuối thu, cây Crocuses (nghệ tây) nở hoa. Vườn nở đầy hoa rất đẹp nhưng hầu hết những loài hoa này đều có độc tính.
Daffodil [Narcissus pseudo-narcissus] có củ và hoa tựa như cây hoa Thủy Tiên nhưng không trồng trong nước, nở hoa rất sớm vào mùa Xuân. Hoa có hình dáng như cái loa kèn, màu vàng ửng, còn lá dẹp và dài.
Cây Daffodil trồng bằng củ tựa như củ Hành (onion). Nhưng ăn nhằm lá, nhất là củ, rất nguy hiểm. Chỉ một miếng củ này có thể làm cho buồn nôn. Củ của hai loài hoa giống như Hoa Thủy Tiên (daffodil) này là Jonquils [Narcissus jonquilla], một số tự điển Anh-Việt dịch là Hoa Trường Thọ; và Narcissus [Narcissus poeticus], cũng gọi là Hoa Thủy Tiên, có chất độc làm cho buồn nôn, mữa.
Hyacinth [Hyacinthus orientalis] Hoa nở vào mùa Xuân, rất đẹp. Hoa mọc quanh một cái trụ, có nhiều màu sắc, từ màu trắng cho đến màu tím đậm, giống như các màu ngũ sắc của một cái cầu vồng (rainbow).
Lá Hyacinths dẹp, phẳng, phát ra từ đầu củ. Củ giống y củ Hành và có chất độc. Chỉ ăn nhằm một miếng nhỏ củ này, bao tử bạn sẽ bị cồn cào kinh khủng, có thể gây ra nôn mữa.
Lily-of-the Valley [Convallaria majalis] Hoa Lan Chuông có những nhành hoa màu trắng hay màu hồng hình dáng như quả chuông. Lá hình chiếc ca-nô.. Hoa có chút hương thơm dịu dàng, dễ chịu. Thuở xa xưa, người ta tin rằng chà hoa này trên trán là một phương thuốc sẽ làm cho ta "cảm thấy dễ chịu". Nhưng đừng vì sự "cảm thấy dễ chịu" mà ham đùa giởn với loài hoa Lily này. Toàn thể cây hoa này, nhất là những trái nhỏ, chứa chất độc rất mạnh, chỉ cần 4 giọt ép ra là có thể giết chết một con chó.
Yew [Taxus spp.] Có nhiều loài thuộc
họ cây Yew tìm thấy khắp nước Mỹ,
thường trồng gần nhà, có lá xanh quanh năm. Trái mềm, màu đỏ, dáng như trái dâu nhưng chứa một hột màu nâu đen có chất độc chết người. Ăn nhằm hột này sẽ chết trong vài phút.
Rhododendron,Azalea
[Rhododendron spp.] là những bụi cây mọc ở vùng duyên hải và vùng núi. Cây nở hoa từng bó màu trắng, vàng cam, hồng, đỏ và tím vào mùa Xuân. Tất cả những bộ phận của cây hoa này đều độc, nhất là hoa và lá. Nhai hay mum nước lá này trong sẽ bị nôn mữa.
Tinh chất từ hoa này làm cho bạn bịnh. Không phải các loài thuộc họ cây Rhododendron đều độc. Một số như Huckleberry, Blueberry và Caranberry thì vô hại, trái ăn ngon.
Oleander [Nerium oleander] có tự điển dịch là cây Quế Dại, Giáp Trúc Ðào, mọc thành bụi ở phiá Nam nước Mỹ và
vùng cận duyên Thái Bình Dương. Trồng nhiều ở vùng phiá Bắc Mỹ.. Hoa đẹp, màu sáng, có nhiều màu từ trắng đến đỏ sậm. Gân lá nổi lên màu xanh lục rất đậm. Tất cả nhửng phần trên cây này đều nguy hiểm. Mật hoa này rất độc. Ðừng bao giờ đốt củi nấu ăn bằng cành cây này. Ðừng bao giờ dùng cành nhánh cây này để găm hot dog hay quyện kẹo dẽo (marshmallow) để nướng hay hơ trên lửa. Ăn thịt nướng găm bằng cành nhánh cây này sẽ bị nhiễm độc. Ngay cả khói bốc lên trong lúc nướng cũng làm bạn nôn mữa.
Morning Glory [Ipomoca purpurea] mọc tràn lan khắp nơi.
Giống như dây Bìm bìm, có hoa hình dáng như cái phễu, có màu trắng, màu hồng, màu xanh, nở vài tiếng đồng hồ vào buổi sáng. Lá giống hình trái tim. Hột rất nguy hiểm. Ăn hột này sẽ bị hư não bộ (brain damage) làm cho người bị rối loạn tinh thần (mental problems).
Daphne [Daphne mezereum] Hoa chùm nhỏ đẹp nở vào tiết Xuân trước khi rụng lá. Những nhánh mọc đầy hoa có bốn cánh mõng có màu hồng nhạt đến màu tím. Khi hoa tàn, cây Daphne lại sản sinh ra một loại hột giống như hột vòng ngọc màu đỏ chói. Tất cả những phần trên cây Daphne rất ư là nguy hiểm, nhất là hột, vỏ và lá cây. Một vài hột này đủ giết một em bé.
Castor Bean [Ricinus communis] cây nhỏ, cành có màu xanh lục, màu đỏ, hay ửng tím, mọc nhiều nơi.
Hoa chùm sản sinh ra những trái như trái đậu, mỗi trái có 3 hột rất độc. Chỉ cần 2 hột đủ giết một em bé và 6 hột giết được một người lớn. Ở Mexico, người ta dùng hột này kết thành xâu chuỗi bán cho du khách. Do đó, đừng bao giờ ngậm hay mút hột các xâu chuỗi vì có thể chuỗi được làm bằng hột Castor bean.
Foxglove [Digitalis purpurea] mọc khắp nơi trên nước Mỹ.
Cây Foxglove là dược thảo giúp trợ tim, rất có lợi ích. Lá lớn, có lông, vẫn xanh vào mùa đông. Còn về mùa hè, cây mọc cao lên với những chùm hoa hình trái chuông màu tím, có những chấm nhỏ bên trong mỗi cái hoa. Mặc dù cây Foxglove là một nguồn dược thảo để chế biến thuốc chữa bịnh tim mạch, cứu sống nhiều mạng người, nhưng ăn nhằm hột, lá, hoa thì rất nguy hiểm..
Autumn Crocus [Colchicum autumnale] là một trong những cây chậm cho hoa, mãi cho đến khi mùa Thu tàn mới có hoa.
Hoa trắng hay hồng nở sau khi lá tàn. Tất cả những phần của cây, nhất là hột và củ, đều nguy hiểm. Con người sẽ bị nhiễm độc nếu uống nhằm sữa vắt từ những con bò ăn lá và hoa của cây này trong mùa Thu.
Delphinium, Larkspur [Delphinium spp.]
Có hơn 250 loài thuộc nhóm cây này mọc khắp nơi trên nước Mỹ và tất cả đều nguy hiểm. Lá mọc rậm gần mặt đất. Vào mùa hè, cây mọc lên một cột cao phủ đầy hoa có màu trắng, vàng, đỏ, hồng hay xanh. Ở đáy hoa có một cái đế nhỏ giống như đế giày đi ngựa (spur).
Ăn nhằm lá và hột cây này có thể bị tê liệt hay chết.
Oak [Quercus spp.]
Thường gọi là Cây Sồi. Nhiều loài Oak mọc khắp nước Mỹ, là một tiềm năng kinh tế lâm nghiệp. Tùy loài, lá khác nhau về kích cở và về hình dáng, nhưng tất cả các loài Sồi đều cho trái giống như hạt Dẻ. Rủi thay, hạt và lá của nhiều loài Sồi có chứa những chất có hại.
Người Mỹ bản xứ (American Indians) thường luộc hoặc nấu sôi những hạt Sồi để loại trừ những chất độc, rồi nghiền những hạt đó trộn với bột làm một loại bánh mì đặc biệt.
Ðể bảo đãm cho tánh mạng, tốt hơn hết, đừng bao giờ, nhớ là đừng bao giờ nhai bất cứ loại hột Sồi nào.
Horse Chestnut, Buckeye [Aeculus spp.] là những cây to dáng hùng vĩ mọc khắp nước Mỹ. Vào mùa xuân, những chùm hoa hình dáng như cái nón, màu trắng, vàng, hồng, hay đỏ bừng nở giống như đèn cầy dọc theo nhành cây.
Còn về mùa Thu, cây cho hột to, tròn. Những hột có vẻ đẹp này giống như gỗ có đánh bóng, có vỏ cứng bao quanh màu xanh lục. Người ta thích lượm những hạt này. Nhưng coi chừng, hột cùng với lá chưa chất độc nếu ăn nhằm, làm cho bạn ói mữa.
CÂY ÐỘC NƠI VÙNG HOANG DÃ
Mùa hè vào rừng là một thú tiêu khiển. Chúng ta sẽ thấy nhiều cây lạ trong đó có những cây có độc tính mà chúng ta không biết. Có một số cây có trái hoặc hạt tưởng chừng như ăn được nhưng lại độc. Ðể tránh những bất trắc này khi vào rừng, cần chú ý những cây dưới đây.
Climbing Nightshade hay Bittersweet Nightshade [Solanum dulcamara] là dây leo bao quanh những cây khác, mọc ở trong rừng, công viên, những miếng đất trống. Hoa màu trắng hay tím rất xinh có năm cánh quay xuống để lộ một hình chóp màu vàng ở giữa.
Dây Nightshade có hạt màu vàng cam thì giống như trái cà chua nấu bún riêu, nhưng độc nếu ăn nhằm.
Death Camas hay Black Snakeroot [Zigadenus spp.] Ngay cái tên cây cũng đã nói lên được rằng đây là cây nguy hiểm. Có khoảng 15 loài cây Camas tìm thấy trên những cánh đồng, ruộng cỏ, vườn tược và đất bỏ hoang khắp nước Mỹ.
Lá dài, hẹp như lá cỏ. Hoa nhỏ có màu hồng, trắng, hay vàng. Rất dễ nhầm lẫn giữa cây Camas và cây Hành mọc hoang vì củ từa tựa như nhau. Chỉ khác môt điều là củ Camas không có mùi hăng của củ hành. Nhiều trâu bò chết chỉ vì ăn những cây Camas có dáng dấp mộc mạc này.
Jimsonweed hay Thorn Apple hay Jamestown Weed [Datura stramonium] mọc trên đất khô có cát, gần những rừng Thông, và trên những khu đất trống khắp nước Mỹ.
Cây nhỏ, thân dày, có nhiều nhánh. Lá màu xanh lục hay tím và tỏa ra mùi khó chịu. Hoa hình loa kèn, năm cánh nhọn, màu trắng hay màu tím nhạt. Trái cứng, có gai nhọn, có nơi gọi là "táo gai" chứ nhiều hạt. Những hạt này tì độc kinh khủng. Sở dĩ cây mang tên như trên là vì, vào năm 1676, một số người ở thuộc địa Jamestown tại Virginia bị tinh thần bấn loạn trong mấy ngày liền sau khi nhầm lẫn nấu ăn cây con Jimsonweed này.
Mayapple [Podophyllum peltalum] mọc ở những cánh đồng hay ruông cỏ thấp bùn lầy, khắp nước Mỹ. Rất dễ nhận dạng vì cây có lá lớn, hình dáng như cái dù. Trái giống như trái hạnh (lime) nhỏ, đến khi trái già thì lớn bằng trái chanh (lemon) và đổi thành màu vàng. Tất cả những phần của cây này đều có độc chất. Muốn an toàn, đừng nếm thử!
Moonseed [Menispermum canadense] Giống dây Nho, mọc ở những khu rừng ẫm ướt phía đông và trung Mỹ. Có vài cách để phân biệt: Lá Moonseed giống như lá Nho nhưng mặt dưới thì trơn tru trong khi lá Nho thì có lông mịn. Rìa lá Nho có răng cưa nho, còn lá Moonseed thì không.
Lá Moonseed gắn liền với cuống lá (xem hình). Trái Moonseed thì giống trái Nho nhưng lại có màu xanh đen và chỉ có một hột hình dáng như cái liềm. Trái rất nguy hiểm. Nếu tưởng lầm đây là dây Nho hoang sẽ bị chết nếu ăn trái và hột của Moonseed.
Poison Hemlock hay Fool Parsley [Conium maculatum] Cây trông có vẻ mộc mạc mọc trên những đồng hoang và trong vườn tược khắp nơi trên nước Mỹ. Lá có màu xanh lục đậm, giống như lá dương xỉ, đuôi chồn (fern).
Hột nhỏ, dẹp, hình bầu dục và có mùi như cam thảo (licorice). Rễ giống rễ cây su hào (parsnip). ca-rốt, cần tây (parsley) rất ư là độc. Người Mỹ bản xứ thường nhúng mũi tên vào chất độc của cây này. Socrates, một triết gia Hy Lạp thời xưa, bị tử hình bằng cách cho uống một ly trà chế bằng rễ cây Hemlock độc này.
Pokeweek [Phytolacca americana] nguyên quán của cây này ở trong đất liền của nước Mỹ và vùng Hawaii, mọc nơi vùng đất ướt, màu mỡ.
Cũng tìm thấy cây này mọc trong những đồng ruộng, hai bên bờ đường, gần những lâu đài hay gần nông trại. Lá dài có gân đỏ và mọc ngay trên những cành màu lục và hơi tím. Hoa trắng mọc thành từng chùm như chùm trái dâu. Cây này có khi cao đến 10 feet (khoảng 3 mét) . Cây càng to, cây càng nguy hiểm. Tất cả những phần của cây này đều độc, nhất là rễ cây. Có người nấu lá này và làm mứt cùng với dâu. Lá và trái nấu chín thì ăn được, nhưng ăn sống thì nguy hiểm.
White Snakeroot [Eupatorium rugosum] mọc ở trung và đông nuớc Mỹ, trong vùng đầm lầy, rừng trống và gần những con suối. Lá có 3 đường gân rõ rệt. Hoa nhỏ màu trắng mọc thành chụm. Hạt nhỏ, dẹp và có lông ở một đầu. Tất cả những phần của cây này đều độc. Vào thế kỷ 18 và 19, nhiều người bỏ mạng do căn bệnh gọi là "ói sữa".
Bệnh ói sữa này gây bởi việc uống sữa vắt từ những con bò ăn cây White Snakeroot. Vài nhà sử học nói rằng chính bà mẹ của Abraham Lincoln đã qua đời vì bịnh này. Ðây là một trong những nguyên nhân làm tử vong nhiều người thời kỳ mới di dân định cư lập nghiệp tại Mỹ.
Yellow Jessamine hay Carolina Jessamine [Gelsemium sempervirens]
là một loại dây tựa dây nho luôn luôn xanh tươi mọc trong những cánh đồng hay trong rừng, có thấy từ Virginia đến Texas. Cũng có thấy bán để trồng trong nhà. Lá màu xanh lục đậm, láng, lại có hoa có mùi nhẹ, hình ống, màu vàng thật là đẹp, đến nỗi không ai nghĩ rằng đây là một loại cây nguy hiểm. Tất cả những phần của cây này đều độc. Ăn nhằm mật hoa này sẽ bị ói mữa. Súc vật chết vì ăn lá cây này.
Wild Mushroom là Nấm hoang, Nấm dại. Nấm hoang vươn đầu lên vào cuối mùa xuân qua mùa thu. Có trong rừng, gần những lóng gỗ hay khúc cây bị mục rữa, trên cỏ. Nhiều loại Nấm hoang rất đẹp, trông giống như những thiên thần, trông có vẻ vô hại, nhưng coi chừng. Không phải cây Nấm hoang nào cũng độc cả. Nhưng thực khó mà nói, ngay cả những chuyên gia, khó mà mô tả sự khác nhau giữa nấm có thể ăn được và nấm độc. Cho chắc ăn, đừng bao giờ ăn nấm mọc hoang.
ÐỂ Ý CÂY TRỒNG TRONG NHÀ
Một số cây trồng trong nhà, tưởng như vô hại, nhưng không phải vậy. Không những làm tăng thêm vẻ đẹp nhà ở, văn phòng hay những tòa nhà cao, cây còn giúp thay đổi môi trường không khi?trong nhà.
Cây có lá thanh lọc những hơi độc thải ra từ những vật liệu công trình mới xây cất, từ thãm hay nệm trong nhà, từ đồ đạc trong nhà. Mặc dù cây trồng trong nhà giữ không khí trong sạch, một số cây sinh ra một số trở ngại. Hãy để riêng những cây đặc biệt này xa trẻ con và chó mèo nuôi trong nhà là điều nên chú ý.
Caladium [Caladium spp.] Có khoảng hơn mười loài Caladium.. Cây có thể mọc cao đến 4 feet (1m20).
Lá dẹp, rộng, hình mũi tên, hầu như trong suốt, và có nhiều màu. Có lá hoàn toàn màu xanh lục, trong khi lá khác thì có sọc hoặc có lốm đốm màu trắng, trắng bạc, hồng. Ăn hay gặm lá này có thể làm cho đau bao tử, làm phỏng và làm sưng miệng lưỡi.
Jesusalem Cherry [Solanum pseudo-capsicum] cây tuy trồng trong nhà nhưng có thể lên cao đến 4 feet. Lá dài màu xanh sáng. Hoa màu thành chùm. Trái nhỏ giống trái cà chua, màu đỏ sáng hoặc vàng tươi. Tất cả các phần của cây đều độc, nhất là trái rất nguy hiểm. Muời trái dâu này đủ sức độc để có thể giết một đứa nhỏ.
Dieffenbachia hay Dumbcane [Dieffenbachia spp.] là một loại cây trồng trong nhà thường thấy, cao đến 6 feet (1,8m).
Lá rộng có nhiều màu, màu xanh lục đậm và màu xanh lục ửng vàng đến màu trắng nhạt. Cắn lá này có thể làm cho môi và cổ họng bị phỏng và sưng đau.
Philodendron [Philodendron spp.] Nếu bạn chỉ muốn trồng một cây trong nhà thôi, hãy thử trồng cây Philodendron. Ðây là một thứ dây người ta hay trồng trong nhà thích hợp với bất cứ góc hay xó nào và vẫn phát triển dù để trong một góc thiếu ánh sáng. Lá hình trái tim có những vân màu từ xanh lục nhạt cho đến đậm, rất độc. Trẻ con hay chó mèo ăn nhằm một lá thì có thể đi đong.
ÐỂ Ý CÂY TRANG TRÍ NGÀY LỄ
Cây trồng trong chậu thường dùng để làm quà trong những ngày lễ và những dịp đặc biệt như tiệc sinh nhựt hay những buổi lễ kỷ niệm. Cây cũng được gửi đến tặng người đang bịnh ở nhà hoặc đang nằm bệnh viện. Ở phía đông, người ta thường tặng azaleas, daffodils, narcissus, jonquils và hyacinths, mà bạn đã biết những cây này đều độc như đã đề cập trong bài này. Nhưng bạn có biết rằng một số cây mà chúng ta thường dùng để trang trí nhà cửa trong các buổi lễ lạc cũng nguy hiểm không?
English Ivy{Hedera helix] là một loại dây leo luôn luôn xanh tươi rất dễ thương, phủ quanh nhà hay các công trình xây dựng và thường dùng để phủ đất không cho cỏ mọc lên được. Người ta cũng trồng cây này ở trong nhà. Lá màu xanh lục đậm và trái như trái dâu đen nhưng có chứa chất độc làm cho ta bị ói mữa. Từ thuở xa xưa, người ta đã cắt English Ivy mang vào nhà trang trí các buổi yến tiệc hội hè, lễ Phục sinh. Thưởng thức vẻ đẹp cây này nhưng hãy lưu ý không cho trẻ con hay chó mèo đến gần.
Holly [Hex spp.] Cây Ô-rô Giáng sinh. Nhiều loài Holly, bụi hoặc cây, mọc khắp nước Mỹ.
Vào dịp Giáng sinh, người ta trang trí nhà của bằng những nhánh Holly. Những cành non cây Ô-rô được in trên những tấm thiệp tặng quà. Rất dễ nhận dạng cây Holly náy qua những lá cây bóng láng như có bôi sáp và những trái giống như quả dâu nhỏ mọng đỏ tươi sáng. Lá cứng và dày, đầu lá nhọn như có gai dễ làm trầy da. Trái nguy hiểm, có chứa chất rất độc gây ra những vấn đề rắc rối.
Mistletoe [Phoradendron spp.] Cây tầm gửi. Cây ký sinh vào một cây khác, sống nhờ chất dinh dưỡng của cây chủ, thường lớn lên trên cây Sồi (Oak).
Cây có lá xanh nhạt, có hoa nhỏ màu xanh lục và trái như trái dâu tây nhỏ mọng màu trắng. Tất cả những phần của cây này đều nguy hiểm. Vào dịp Giáng sinh, người ta thường treo cành nhánh Cây Tầm Gửi này nơi cửa ra vào. Tục lệ cũng có nói đến phong tục hôn nhau dưới cây tầm gửi.
ÐỀ Ý THỰC VẬT TRANG TRÍ BÀN ĂN
Lần tới bạn hãy bước vào một siêu thị, nhìn vào quày bán hàng tươi sống. Có phải những cây có chất độc được lót dưới những chồng trái cây và rau ráng không? Tin hay không tin, câu trả lời là Có. Một số rau trái thường gặp có thể nguy hiểm nếu không được sửa soạn hay nấu nướng đúng mức.
Rhubard là cây nguy hiểm nhất trong vườn rau. Có thể ăn những bẹ?lá dài màu đỏ đã được nấu hoặc làm thành mứt. Nhưng những phần có màu xanh của cây này, nhất là lá to đẹp thì rất là nguy hiểm. Một miếng lá có thể làm nhiễm độc đau đớn. Ăn một số lượng lá này có thể chết.
Potatoes. Củ khoai tây. Khoai chiên, nướng, đun trong lò, hay chế biến dưới nhiều cách là một trong những món ăn thông thường. Lá, cành, và những phần cây xanh chứa một chất độc chết người. Khi lột vỏ khoai tây, phải cắt hết những phần màu còn xanh và cắt bỏ những mầm mọc quanh củ khoai. Những mầm xanh này rất nguy hiểm. Dù có nấu vẫn không phá hủy được những độc chất có trong phần xanh của củ khoai tây.
Tomato Từ nhiều thế kỷ người ta nghĩ rằng cà chua độc, trồng cà chua để chỉ để trang trí cho đẹp vườn tược mà thôi.
Bây giờ chúng ta biết trái cà chua là một thực phẫm ngon bổ. Nhưng lá và dây cà chua có chứa độc chất có hại nếu ăn vào.
Apples, Cherries, Apricots, Peaches, và Plums Ðây là những trái cây ngon. Ăn trái cây thì muốn ăn bao nhiêu tùy thích, nhưng chớ có ăn hột.
Hột của trái táo và cái tim (mầm xanh) trong hột của trái Anh Ðào (cherries), trái Mơ (apricots), trái Ðào (peaches) và trái Mận (plums) đều chứa chất xyanua (cyanide) là một chất rất độc làm chết người mà ai cũng biết.
Beans Một số thực phẩm rất an toàn nếu được nấu chín nhưng lại rất nguy hiểm nếu ăn sống.
Ðó là trường hợp các loại đậu Kidney beans, Pole beans, Runner beans, Lentils và một số loại Ðậu khác. Ðối với các loại Ðậu, phải nấu trước khi ăn. Không bao giờ ăn sống, nhất là ăn sống đậu Lima vì đâu này chứa một lượng lớn chất độc làm cho ta bị nôn mữa.
VÀI NGUYÊN TẮC THÔNG THƯỜNG
Qua tài liệu này chúng ta được biết có một số cây có chất độc. May mắn thay chỉ có một số ít cây trong số 700 loài cây độc mọc ở trên nườc Mỹ là quá nguy hiểm thôi. Nhưng cho dù cây chỉ độc nhẹ vẫn có thể gây cho chúng ta những phiền toái. Tốt nhất là tránh những hậu quả có thể xảy ra bằng cách biết tên những cây có chất độc, nhận diện được cây và biết những cây này thường mọc nơi đâu. Dưới đây là một số nguyên tắc thông thường để có thể đề phòng những phiền toái hay gây bệnh cho chúng ta:
1. Biết cây nào trong nhà hay trong vườn là loại cây có chất độc.
2. Ðừng bao giờ bỏ trong miệng bất cứ cây hay một phần của cây, trừ những cây thường dùng cho thức ăn hằng ngày (một số cây này, có khi, cần phải được nấu trước khi ăn).
3. Ðừng nhai, gặm hay mum những lá, hoa, cành nhánh của những cây lạ.
4. Ðừng ăn những trái dâu chưa bao giờ biết, ngay cả những trái dâu mà chim hay những thú trong rừng thường ăn. Những trái dâu chim hay thú ăn được nhưng lại không an toàn cho con người.
5. Ðừng ăn hột của bất cứ cây gì, trừ những cây thường dùng cho thực phẫm hàng ngày (một số những hột này cần phải được nấu, nướng trước khi ăn).
6. Ðừng ăn củ, rễ cây lạ, nhất là loại củ giống như củ hành.
7. Ðừng ăn nấm hoang, nấm dại. Chỉ ăn nấm mua ở các cửa hàng thực phẫm mà thôi.
8. Ðừng ăn hay đừng đụng những cây có tiết ra chất nước có màu hoặc giống như sữa.
9. Ðừng đốt những cành hay củi chặt từ những cây lạ. Ðừng dùng cành nhánh những cây lạ để găm nướng thịt, xúc xích hay quyện kẹo dẽo (marshmallows) để hơ lữa. Cũng đừng nấu nướng thức ăn trên lữa đốt từ những cành nhánh cây lạ.
10. Ðể những cây nguy hiểm xa tầm với của trẻ em và chó mèo nuôi trong nhà. Nếu có trẻ em nhỏ trong nhà, đừng trồng những cây nguy hiểm.
11. Ðừng nhai hay đừng ngậm những nữ trang làm bằng hột trái cây hay hột đậu.
12. Cất kỹ các loại củ hay hột vào nơi mà trẻ con không lấy được.
Cho dù bạn theo những nguyên tắc này, sự rủi ro vẫn có thể xảy ra. Ðể sửa soạn cho những trường hợp cấp cứu, cần có ngay tài liệu về những cây có độc tính và gọi hỏi số điện thoại thường trực 24/24 của Poison Control Center. Dán số điện thoại cấp cứu này gần máy điện thoại. Bạn có thể viết thư cho National Poison Center Network, ?? De Soto Street, Pittsburgh, PA hỏi địa chỉ và số điện thoại của Poison Control Center nào gần nhà bạn.
Luôn luôn để dành trong nhà một chai si-rô Ipecac (có bán trong tiệm thuốc). Nhân viên Poison Control Center hoặc bác sĩ sẽ hướng dẫn các sử dụng, nếu cần thiết.
Nếu bạn hay một người nào đó biết mình ăn nhằm cây có thể là cây độc, hãy theo hướng dẫn sau đây:
1. Gọi ngay Poison Contro Center tại địa phương. Ở đây người ta sẽ hỏi bạn cho biết tuổi tác, sức nặng của người bị nhiễm độc, triệu chứng thế nào, tên của cây người này đã ăn nhằm (cho tên khoa học càng tốt), và người này ăn nhiều hay ít.
2. Làm theo sự hướng dẫn của nhân viên của Poison Control Center.
3. Bạn có thể phải đưa nhanh nạn nhân vào bệnh viện. Hãy gọi 911 hay Cảnh sát giúp đưa nạn nhân vào xe cứu thương.
4. Nhớ mang theo vào bệnh viện hay đưa cho văn phòng bác sĩ những phần của cây còn lại mà nạn nhân chưa ăn.
5. Bình tĩnh! Ða số những trường hợp nhiễm độc do cây cối thường được chữa lành nhanh chóng.
Giờ đây chúng ta đã biết những cỏ cây hoa lá nào có độc tính hoặc nguy hiểm. Trong số đó có một số là nguồn dược liệu để chế thuốc cứu sống sinh mạng con người, một số được nhiều người thích là nhờ vào vẻ đẹp của cây. Một số thì cho hoa rất đẹp dễ thương, hay mang lại bóng mát, hoặc cung cấp thức ăn cho con người. Ðừng hoảng sợ vì những báo động trong tài liệu này. Thay vào đó, hãy biết những cây xung quanh chúng ta để thưởng thức cỏ cây hoa lá mà vẫn giữ gìn được sức khỏe của mình. Như trong một bài thơ về hoa John Lyly có câu "Hiểm nguy và Thú vị cùng ngự trên một cuống hoa".
No comments:
Post a Comment